Kết nối với thánh thần là một phần trong văn hóa của người dân Hàn Quốc xưa. Để liên lạc được với các vị thần, người dân đã khắc hình chim muôn hoặc những gương mặt ghê rợn trên những cây lớn trong làng và xem đó là biểu tượng hộ pháp cho làng. Trong đó Sotdae, Jangseung, và Shinmok là 3 biểu tượng hộ pháp và vật linh tiêu biểu mà người dân đặt ở cổng làng. Đặc biệt Jangseung và Sotdae đã đóng vai trò như là thần hộ mệnh và phân chia lãnh thổ cho ngôi làng. Hôm nay hãy cùng NEWSKY tìm hiểu về 3 biểu tượng hộ pháp này nhé!
Sotdae: Những cây sào với những chú chim nhỏ
Sotdae là cây sào cao với hình tượng của những chú chim nhỏ trên đỉnh, thường là loài vịt. Đó là bởi tính biểu tượng toàn năng của loài vịt, vừa có thể bơi trên mặt nước lại vừa có thể đi lại trên cạn, thậm chí có thể bay cao trên bầu trời khiến cho người xưa tin rằng vịt có khả năng điều khiển mưa và sấm, giúp con người sống sót trong lũ lụt và tránh được hỏa hoạn. Hơn nữa, vịt là loài vật béo tốt và trứng của chúng lớn hơn hẳn so với trứng gà nên chúng được coi như biểu tượng cho sự sung túc, đủ đầy.
Theo ghi chép cổ, Sodo – pháp sư hay thầy tế của những vùng đất thiêng, đã dựng cây sotdae như một biểu tượng của sự thiêng liêng bất khả xâm phạm trong suốt kỷ nguyên Samhan từ thế kỷ thứ nhất trước Công Nguyên đến thế kỷ thứ ba. Sotdae sau đó trở thành biểu tượng đại diện cho những lời cầu nguyện của người Triều Tiên, với mong muốn được bảo vệ khỏi những linh hồn, ma quỷ xấu xa và có một mùa vụ bội thu. Chúng được dựng lên ngay trước cổng làng và những bao lúa được đặt bên cạnh trong suốt tháng 12 âm lịch hàng năm.
Không chỉ hình ảnh của con chim trên Sotdae được lựa chọn kỹ lưỡng mà việc xác định hướng quay đầu chim cũng rất quan trọng. Nếu muốn thời tiết mưa thuận gió hòa thì người ta sẽ hướng đầu chim về phía nam, còn đầu chim quay về phía bắc là để cầu mưa. Đôi khi Sotdae được hướng ra ngoài cổng làng với ý nghĩa mang linh hồn, ma quỷ đi.
Jangseung: Cột gỗ hay phiến đá có gương mặt người
Xưa kia ở Hàn Quốc, ở mỗi đầu làng, người ta đều dựng những bức tượng làm bằng thân cây gỗ không chân không tay, chỉ có gương mặt được khắc một cách tinh nghịch với đôi mắt vừa lồi vừa trố, cái miệng rộng ngoác, hàm răng cái nhô ra cái thụt vào và cái mũi thì to như nắm đấm. Không biết phải miêu tả đây là gương mặt người đang cười hay đang khóc nữa. Người Hàn Quốc gọi những bức tượng này là Jangseung và coi chúng như thần hộ vệ của làng.
Jangseung khác nhau về hình dáng cũng như chất liệu ở mỗi địa phương. Ở những vùng phía nam, Jangseung thường được làm bằng đá và thể hiện gương mặt tròn, hiền lành và hài hước. Ngược lại Jangseung ở phía bắc thường được làm bằng gỗ với gương mặt dài, đôi mắt lớn và miệng rộng cho thấy sự giận dữ. Biểu cảm trên gương mặt Jangseung được cho là có nguồn gốc từ những chiếc mặt nạ truyền thống của Hàn Quốc và dokkaebi là những con quỷ gây khiếp sợ, nhưng thân thiện trong chuyện cổ tích dân gian.
Trên tượng gỗ Jangseung nam có khắc dòng chữ “Cheonhadaejanggun”, tức là “Thiên Hạ Đại Tướng Quân”, còn trên tượng gỗ Jangseong nữ người ta khắc dòng chữ “Jihadaejanggun”, tức là “Địa Hạ Đại Tướng Quân”.
Jangseung cũng giống như Sotdae, chúng đóng vai trò là những vị hộ pháp của làng và được đặt ở cổng làng. Chúng cũng được tin là có thể giúp chữa khỏi bệnh tật và xua đuổi ma quỷ. Khi có bệnh dịch, dân làng sẽ tiến hành những nghi lễ truyền thống xung quanh các trụ Jangseung nhằm cầu mong cả làng sẽ lại được bình an. Cuối cùng, trong vài trường hợp, Jangseung được đặt ở rìa làng và vệ đường để đánh dấu lãnh thổ và thể hiện khoảng cách giữa những ngôi làng.
Shinmok: Angten thông tin giữa Trời và Đất
Shinmok là những cây cổ thụ trong làng, cũng giống như cây đa đầu làng ở Việt Nam. Ghi chép về Shinmok cổ xưa cũng được tìm thấy từ rất lâu trong Dangun Shinhwa, truyền thuyết về ông tổ dựng nước của dân tộc Hàn. Theo đó, một con gấu lớn với mong muốn biến thành người đã phải chịu đựng 100 ngày tu luyện trong hang tối không chút ánh sáng, chỉ ăn loại cỏ thơm được dùng phổ biến trong các món truyền thống có súp, salad và tỏi của người Hàn xưa. Sau khi tu luyện thành công, gấu biến thành một phụ nữ vô cùng xinh đẹp và kết hôn với Hwanung, con trai của thượng đế, dưới cây Sindansu, loài cây thiêng của vùng núi Taebaeksan. Hai người sau đó có với nhau một người con trai tên Dangun, người sáng lập ra vương quốc Cổ Joseon. Sindansu là một Shinmok cổ xưa được xem như là ăng ten thông tin hay sợi dây kết nối Trời và Đất.
Đến ngày nay, Shinmok cũng được biết đến với tên gọi Dangnamu và được thờ cúng linh thiêng. Chúng cũng được xem là hộ pháp của làng, cùng chung chức năng với Sotdae và Jangseung. Chúng được tìm thấy trên những ngọn núi hay cổng làng. Cây này thường được trang hoàng bằng những mẩu giấy trắng hay những lớp vải nhiều màu, xung quanh là Sotdae và Jangseung.
Người ta thường nhìn thấy Shinmok ở lưng chừng núi hay trong làng với vải ngũ sắc quấn quanh, rất được dân làng tôn sùng. Cây Shinmok của làng Hahoe ở Andong, Gyeongsangbuk-do, được cho là một trong những cây cổ xưa nhất tại Hàn Quốc – hơn 600 năm tuổi. Ngày nay, cây Shinmok thường có những mẩu giấy trắng ghi lại điều ước của du khách và người địa phương. Họ tin rằng những điều ước đó sẽ nhanh chóng được gửi lên Trời và sớm trở thành hiện thực.
