Những người nước ngoài khi trải nghiệm nhà truyền thống Hàn Quốc vào mùa đông đều không khỏi ngạc nhiên bởi không khí ấm áp bên trong phòng và dưới sàn nhà. Điều này là nhờ hệ thống sưởi Ondol, đây là hệ thống sưởi đặc trưng riêng của Hàn Quốc. Nó làm nóng sàn nhà và lan toả sự ấm áp cho cả không khí bên trong phòng. Vậy, Hệ thống sưởi Ondol của Hàn Quốc có gì đặc biệt, cùng dayhoctienghan.edu.vn tìm hiểu kỹ hơn nhé!
Hệ thống sưởi Ondol của Hàn Quốc
Ondol là hệ thống sưởi ấm nằm dưới sàn nhà và làm ấm nhà bằng nguồn nhiệt từ đốt củi. Hoạt động của Ondol bắt đầu từ bếp củi agungi (아궁이) đưa khói và hơi nóng thông qua đường dẫn dưới sàn nhà và thoát ra ngoài qua một ông khói ở cuối tường. Ondol còn có tên gọi là Gudeul (구들), có nghĩa là “đá nung”. Nền nhà được sưởi ấm nhờ vào làm nóng đá, đây là một hệ thống sưởi đặc biệt chỉ có ở Hàn Quốc từ rất lâu đời.
Mỗi khi đốt lửa bếp lò nhà bếp có gắn hệ thống sưới Ondol cho phòng, hơi nóng này còn được sử dụng với nhiều mục đích. Ở phòng bếp, người ta nấu đồ ăn bằng nhiệt này. Vào mùa đông lạnh, sẽ đặt bát cơm ở nền dưới (phần sàn nhà ấm nhất gần bếp lò) và đậy một cái khăn lên sử dụng như nồi cơm giữ ấm. Ở phòng có sưởi Ondol, vừa giúp làm khô đồ vừa giúp là ủi đồ. Vì vậy người Hàn sinh sống trong văn hoá Ondol từ xưa đã có lối sinh hoạt trên sàn nhà. Họ ăn cơm, học hành, sinh hoạt và ngủ trên sàn nhà.
Hệ thống sưởi Ondol có gì đặc biệt so với các hình thức sưởi khác?
Hệ thống sưởi làm ấm nhà có hình thức đốt trực tiếp nhiên liệu làm nóng nhiệt độ trong phòng như lò sưởi thường và cũng có hình thức đẩy không khí nóng ra bằng điện như quạt sưởi ấm. Hình thức sưởi đốt trực tiếp nhiên liệu, khi càng đốt nhiều thì khói càng lan đầy trong nhà. Nên hình thức này có sự bất tiện là phải thường xuyên làm thông khí. Còn trường hợp của hình thức sưởi bằng cách đẩy không khí nóng ra giúp phòng ấm áp nhanh hơn. Nhưng không khí cũng sẽ nhanh chóng lạnh đi và làm không khí trong nhà bị khô ráo.
Ondol là hình thức làm ấm phòng bằng cách làm nóng những viên đá được đặt xen kẽ dưới sàn nhà cạnh nhà bếp bằng khói mà chúng ta đốt lửa ở bếp lò nhà bếp. Những viên đá được làm nóng không bị nguội nhanh và còn giữ nhiệt rất lâu. Nhờ vậy, những viên đá nóng này sẽ giữ nhiệt và làm ấm nền nhà. Và sau đó giúp duy trì cho không khí trong phòng được ấm lâu.
Lò sưởi thường hay quạt điện ấm thì không thể làm tuần hoàn không khí ấm ở phía dưới. Với Ondol, không khí nóng từ dưới nền nhà sẽ từ từ đi lên trên và làm nóng toàn phòng. Vì vậy nó vừa hiệu quả trong việc duy trì nhiệt độ vừa có hiệu suất nhiệt tốt hơn so với các hình thức sưởi phòng khác. Hơn nữa với hình thức Ondol, khói sẽ theo lối thông ở dưới nền nhà thoát hết ra ống khói. Cho dù có đốt nhiều lửa thế nào thì không khí ấm trong nhà cũng được duy trì thoải mái mà không lo khói vào trong nhà.
Hệ thống sưởi ngày nay vẫn áp dụng nguyên lý của Ondol
Tuy nhiên sự chênh lệch nhiệt độ ở nền dưới ( nơi gần bếp nhất) và nền trên ( phần sàn nhà cách xa lò sưởi nhất) khá lớn nên việc duy trì nhiệt độ sàn nhà ở mức nhất định là rất khó. Hơn nữa, giả sử giàn nhà bị nứt thì khói có thể bay lên qua khe nứt đó. Điều này khá nguy hiểm vì có thể bị ngộ độc khí CO.
Hiện nay phần lớn chung cư hay nhà riêng người ta sử dụng hệ thống sưởi ấm bằng nước nóng. Hình thức sưởi này giúp khắc phục điểm yếu và phát huy điểm mạnh của Ondol. Hình thức sưởi sàn bằng nước nóng này người ta lắp đặt ống nước nóng ở dưới nền nhà. Tuy có khác nhau về cách thức và nguyên vật liệu sử dụng nhưng nguyên lý hoạt động của Ondol vẫn được tiếp nối ở hiện đại. Văn hoá Ondol gần đây được công nhận và biết đến nhờ tính khoa học và tính ưu việt.
>>Xem thêm: Tìm hiểu về văn hoá nhanh nhanh (빨리빨 리 문화)
